YEŞİLYURT İLÇESİ
Genel Bilgiler
12.11.2012 tarihinde kabul edilen ve 06.12.2012 tarihinde 28489 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren "On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnâmelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 Sayılı Kanun" ile Malatya, Büyükşehir statüsü kazanmış; iki Merkez İlçe'den biri olarak tanımlanan Yeşilyurt, eski Yeşilyurt ilçesi ile Gündüzbey, Yakınca, Şahnahan, Dilek, Topsöğüt, Bostanbaşı beldeleri, ilden katılan 36 mahalle (Nüfusumuzun %70'i) ve mahalle statüsü kazanan 39 köyün birleşmesi ile oluşmuştur.
Coğrafi Konum
Yeşilyurt, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Havzası Bölümü'nde yer alan Büyükşehir Malatya'nın iki merkez ilçesinden biridir. Kuzeyde Karakaya Baraj Gölü'nden güneyde Çat Baraj Gölü'ne, batıda Yazıhan, Akçadağ ve Doğanşehir'den doğuda Battalgâzi'ye uzanan ve 82 mahalleden müteşekkil alan, Yeşilyurt ilçe sınırlarını oluşturmaktadır. Yüzölçümü 954,6 km², nüfusu 337,049 ve rakımı 998 m.dir.
İklim ve Bitki Örtüsü
Yeşilyurt, Güneydoğu Anadolu Bölgesi karasal yağış rejimi ve Akdeniz Bölgesi denizel yağış rejimi ile Doğu Anadolu Bölgesi karasal yağış rejimi ve İç Anadolu Bölgesi karasal yağış rejimleri arasında bir geçiş alanı durumundadır. Bu nedenle, Doğu Anadolu Bölgesi'nde olmasına rağmen, daha az soğuk ve daha az karasal iklim özelliği gösterir. Kış mevsimi Doğal güzellikleriyle adına yakışır bir ilçe olan Yeşilyurt'ta, başta Malatya ekonomisinin itici gücü olan kayısı olmak üzere kiraz, üzüm, ceviz ve elma yetiştiriciliği yapılmaktadır. İlçemizin toprak özellikleri ve iklimi, ticari olarak düşünülmese de başka meyve ve sebzelerin yetiştirilmesine de uygundur ve yaygın bir şekilde yüzlerce bahçe ve bostan bulunmaktadır. İlçemizin ova mahallelerinde hububat ve tütün üretimi yapılmaktadır. Kırsal kesimlerde hayvancılık da devam etmektedir.
Tarihî Alanları
= Bürücek Yaylası Arkeolojik Yerleşimi: Gündüzbey'den Bürücek Yaylası'na giden yolun 13. km.sinde, yolun 200 m. Doğusundaki tepelik alandadır. Yüzeyin hemen altında Horasan örgülü bina kalıntılarına rastlanır. Gözetleme Yeri Alanı, Üçgöze Mahallesi yol ayrımına 1700 m. Mesafededir ve Geç Roma Dönemi'ne aittir.
= Cihankalesi Arkeolojik Yerleşim Alanı: Atalar Mahallesi Fadıloymağı Mezrası mevkiindedir. Cihankalesi'ndeki kayalık-tepelik yamaç alanda taş duvar yerleşim izleri, horasanla örgülenmiş ve kaçak kazıyla ortaya çıkan duvarları kireç katkılı sıvayla sıvanmış mekânlar bulunur. Üst bölümde mezarlık alanı da olabilir. Çevrede az miktarda Tunç Dönemi seramik izine rastlanır. Başka bir alandan getirildiği düşünülen, karaz tipi iki parça bulunmuştur. Yoğun Roma ve Bizans seramik ile demir cürufuna rastlanmıştır.
= Gözbaba Tümülüsü: İkizce-Fatih arasında, Elemendik mevkiindedir. Tümülüs, yaklaşık 40 m. çap ve 8 m. Yükseltiye sahiptir. Yapılan kaçak kazılar neticesinde, mezar odası dromosu olduğu tahmin edilen taş bloğun bir kısmı açığa çıkmıştır. M.S. 2. yy. Roma Dönemi'ne tarihlenebilir.
= Höyüktepe Tümülüsü: Eski Görgü Mahallesi'nin kuş uçuşu 900 m. güneybatısındaki tepelik alanın uç kısmındadır. 50 m. çapında ve 7-8 m. yüksekliğindedir. Üzeri kaya parçalarıyla yığıntılıdır. Tümülüs ve çevresindeki alan Geç Roma Dönemi'ne tarihlenebilir.
= Kadı Kalesi Yerleşimi: Görgü'nün kuzeybatısındaki yüksek tepenin güney düzlüğünde başlayan yerleşim izleri, tepe uç noktasına doğru kaya kütleleriyle kesintiye uğrar. Tepe noktasında yerleşim yapı izleri gözlenir. Bizans Dönemi'nde yerleşim gören tepede, döneme ait seramik parçaları tespit edilmiştir.
= Kaletepe Arkeolojik Yerleşimi: Malatya-Kayseri karayolunun 14. km.sinde Kuşdoğan'a giden yolu takiple, Kuşdoğan'ın 1 km. kadar kuzeyindedir. Kuzey-güney uzantılı, kuzeyde 10 m. dolgu tabakalı, güneyde düz yerleşimlidir. Batı yamaçta mezar olabileceği düşünülen yerleşim izi vardır. M.Ö. 3000 yıllarına ve Bizans Dönemi'ne ait yerleşim izleri gözlenir.
= Kaletepe Höyüğü: Mollakasım Mahallesi Şabandede mevkiinde bulunan höyük, yapılan yüzey araştırmalarına göre Roma ve Bizans devirlerini kapsar. Bir konglomera üzerinde yer alan höyüğün yüksekliği 14-15 m. civarındadır. Görünümü yayvan koniktir. Höyük üzerinde kaçak kazılarda meydana çıkan beşik tonozlu bir mekân vardır. Buranın bir Bizans kilisesi veya bazilikası olabileceği sanılmaktadır.
= Roma Mezarı: Taftacık mevkiinde, eğimli bir tepenin doğusunda bulunan mezar, yüzeyin 50-60 cm. aşağısından başlar. Mezarda iki adet deforme olmuş iskelet, bir adet sağlam, iki adet de kırık cam koku şişesi bulunmuştur. Duvar yapısı, kalker karakterli, 26 cm. kalınlıkta ve 190×160-110×160 cm. ebatlarındadır. Mezar üzerinde üç adet kapak taşı vardır.
= Tavşanburuntepe Höyüğü: Görgü Örentepe mevkiindedir. Kuzey-güney akslı, 110-115 m çaplı, yer yer 10 m.ye kadar bir yüksekliğe sahiptir. Yüzeyde Eski Tunç 2-3 Dönemi'ne ait seramik parçaları görülmüştür.
= Tavşanburuntepe Tümülüsü: Görgü(Cafana) Mahallesi ile Eski Görgü Mahallesi yerleşimi arasındaki tepelik alandadır. 20-25 m çapında ve 2,5 m kadar yığıntıya sahiptir. Geç Roma Dönemi'ne tarihlenmektedir.
= Üçtepe Tümülüsleri: Çayırköy Üçtepeler mevkiinde bulunurlar. 1 no.lu Tümülüs, 2 m. yüksekliğinde ve 30 m. çapında; 2 no.lu Tümülüs, birincinin 500 kuzeyinde, 25 m. çapında ve 3 m. yüksekliğinde; 3 no.lu Tümülüs, ikincinin 150 m. kuzeyinde 30-35 m. çapında ve 3 m. yüksekliğindedir. Tümülüsler Geç Roma Dönemi'ne tarihlenmektedir ve "1. Derece Arkeolojik Sit" özellikleri vardır.
Gezilebilecek Yerler:
Yeşilyurt, Beylerderesi Vadisi gibi oldukça büyük ve güzel bir tabiat harikasına sahip bir ilçe olarak, ülkemizde eşine az rastlanır bir doğal zenginlik üzerindedir. Beylerderesi başlı başına bir gezi plâtformu olmakla birlikte, Derme Suyu’nun geçtiği yerlerdeki bahçeler, bahçe sahibi birçok hemşerimizin kurup işlettiği lokantalar ve yürüyüş-dinlence alanları, Yeşilyurt'u ziyaret edeceklerin mutlaka görmeleri gereken yerlerdir. Örneğin; Gündüzbey, Kapılık, Derme Suyu’nun kaynağı olan Pınarbaşı, Kozluk, Şabandede, Davullupınar, İnekpınarı, Koru Deresi, Güvercin Pınarı'nı sayabiliriz. Bununla birlikte, adı gibi yeşil olan ilçemizin her mahallesi, baharda açan kayısı ve kiraz çiçekleriyle, birbirinden üstün tutulamayacak güzellikte manzaralara sahiptir. Topsöğüt, Şahnahan, Bostanbaşı, Yakınca, Dilek, Horata, Konak ve adlarını sayamadığımız bütün mahallelerimiz, gezilebilecek yerlerdir. Gerek şehir merkezimizde, gerekse de kırsalda yer alan bütün mahallelerimiz, bütün caddelerimiz, bütün sokaklarımız temizdir, güzeldir ve gezip görmeye değerdir. Yeşilyurt'u ziyaret edenler, gittikleri her yerde Yeşilyurtluların misafirperverliğine şahit olacak, dünyaca ünlü kayısısından, kirazından, üzümünden ve birbirinden güzel yemeklerimizden tadacaktır. Yeşilyurt kimseye gurbet değildir.
Diğer
Sanayi: 3 adet Organize Sanayi Bölgesi ve 2 adet Sanayi Sitesi, Yeşilyurt sınırları içindedir. On binlerce Malatyalıya iş imkânı sağlayan yüzlerce fabrika vs. işletmeler, ilçemizin gücüne güç katmaktadır.
Su: Malatya ilinin genel su ihtiyacını karşılayan Kaptaj, Gündüzbey Mahallemizin sınırları içindedir. Herhangi bir arıtma ya da farklı bir işleme tâbî tutulmadan dağıtımı yapılan bu yüzde yüz doğal kaynak suyumuz, bir buçuk milyonluk nüfusun ihtiyacını karşılayacak yeterliliktedir. İlçe sınırları içerisinde ayrıca, lokal içme ve sulama ihtiyaçlarını karşılayan irili ufaklı onlarca doğal su kaynağı mevcuttur.
Maden: Yeşilyurt; bakır, kurşun ve çinko madenleri bakımından zengindir.
Mahalleler
Abdulgaffar, Aşağıbağlar, Aşağıköy, Atalar, Atatürk, Bahçebaşı, Bentbaşı, Bindal, Bostanbaşı, Cemal Gürsel, Cevatpaşa, Cumhuriyet Örnek, Cumhuriyet, Çarmuzu, Çavuşoğlu, Çayurköy, Çilesiz, Çukurdere, Dilek, Duranlar, Duruldu, Fatih, Merkez Fatih, Gazi, Gedik, Göktarla, Görgü, Gözene, Gündüzbey, Hamidiye, Hıroğlu, Hocaahmetyesevi, Işıklı, İkizce, İlyas, İnönü, Kadiruşağı, Karahan, Karakavak, Kaynarca, Kendirli, Kırkpınar, Kırlangıç, Kiltepe, Koşu, Koyunoğlu, Kozluk, Kuşdoğan, Kuyulu, Mahmutlu, Melekbaba, Mullakasım, Oluklu, Ortaköy, Öncü, Özal, Özalper, Salkonak, Salköprü, Samanköy, Samanlı, Seyituşağı, Seyran, Su, Suluköy, Sütlüce, Şahnahan, Şeyhbayram, Tecde, Tepeköy, Tohma, Topraktepe, Topsöğüt, Turgut Özal, Üçgöze, Yaka, Yakınca, Yalınkaya, Yavuz Selim, Yeni, Yeşilkaynak ve Zaviye, Yeşilyurt'un mahalleleridir.
Ulaşım
İlimizin Şehirler Arası Otobüs Terminali ve Tren Garı Yeşilyurt sınırları içindedir.
Karayolu ile Ulaşım : Kayseri-Malatya Karayolu
Sivas-Malatya Karayolu
Adıyaman Çelikhan-Malatya Karayolu
Adıyaman Gölbaşı- Malatya Karayolu
Elazığ- Malatya Karayolu
Demiryolu ile ulaşım : Ankara-Sivas-Malatya Demiryolu
